سلامت پژوه

کاری کنید که بیماران به جز درد بیماری، رنج دیگری نداشته باشند «مقام معظم رهبری»

سلامت پژوه

کاری کنید که بیماران به جز درد بیماری، رنج دیگری نداشته باشند «مقام معظم رهبری»

تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد* وجود نازکت آزرده گزند مباد
سلامت همه آفاق در سلامت توست*به هیچ عارضه شخص تو دردمند مباد
جمال صورت و معنی ز امن صحت توست*که ظاهرت دژم و باطنت نژند مباد

طبقه بندی موضوعی

۷ مطلب در مرداد ۱۳۹۴ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

به نظر می‌رسد موج شکل گرفته در دولت تدبیر و امید، به سلامت و صنعت دارو نیز کشیده شده است. صنعت مریض داروی ایران که از تحول نظام سلامت نیز چیزی نصیبش نشده است چشم امیدش را به خارج از کشور بسته است. چشم امیدی که امید نا امیدی از آن داریم. تجربه نشان می‌دهد هرگاه چشم امید به خارج از کشور بسته‌ایم، کاری جز خالی کردن خزانه دولت و دراز کردن دستمان جلوی بیگانگان عاقبتی برایمان نداشته است. دولت‌ها آمده‌اند و رفته‌اند و به جای اصلاحات درست و درمان، تنها راه‌کار را رقابتی کردن بازار دانسته‌اند، آنچیزی که در غرب مدت‌هاست رنگ خود را باخته است. یک روزی در کشور تلویزیون تولید می‌کردیم از شهاب گرفته تا صنام که با واردات بی رویه رو به ورشکستگی گذاشتند. اگر سری به بازار بزنید خبری از تولید داخلی نیست. این همان راهی است که به نظر می‌رسد صنعت دارو در پیش گرفته است.

باز شدن بازارهای ایران به روی رقبای خارجی، و ورود سیل آسای شرکت‌های غول‌پیکر غربی به ایران مجال نفس کشیدن را به تولیدکنندگان داخل نخواهد داد. اینجاست که باید مسئولین کشور چشم به داخل و تحول درون‌زا بدوزند تا به خارج. هر چند ما مخالف واردات نیستیم؛ بلکه به نظر می‌رسد اگر نکات زیر در نظر گرفته نشود همان بهتر که دلال‌بازی امروز در کشور حاکم باشد تا اینکه کل صنعت به باد فنا گرفته شود:

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

طرح تحول نظام سلامت به صورت سراسری در کل کشور در 557 بیمارستان (فاز اول) برنامه­ریزی شده و در حال اجراست (هدف این طرح حداقل در فاز اول تنها در بیمارستان­ها دولتی خلاصه شده است). این طرح از نظر میزان حمایت­های صورت گرفته اعم از مالی، قانونی، سیاستی و... نه تنها در حوزه سلامت بی­نظیر است بلکه حتی می­توان گفت در طول سی و پنج سال گذشته در میان برنامه­های دولت از جمله نوادر می­باشد.

اما هنگامی که بندهای طرح تحول نظام سلامت نگاهی گذرا می‌اندازیم، نشانه‌ای از مطالعات گسترده‌ی پیشین در نظام سلامت که برخی از آن‌ها در قوانین نیز وارد شده بود نمی‌بنیم. برای مثال همتی بر اجرای قانون تمام وقتی پزشکان، اجرای پزشک خانواده و یا یک نظام ارجاع، خرید راهبردی خدمات سلامت، برپایی راهنماهای بالینی، تجمیع بیمه‌ها و بسیاری از قوانین و اصول بنیادی که نخبگان نظام سلامت چند سالی است آن را فریاد می‌زنند، دیده نمی‌شود.

با روی کار آمدن وزیر بهداشت، وقتی اوضاع مساعد به نظر می‌رسید، ناگاه طرحی به پیش کشیده شد که از پشتوانه نخبگانی زیادی برخوردار نبوده بلکه تنها کشکولی از چند اقدام می‌باشد. برای اینکه نمونه‌ای از طرح تحول نظام سلامت را اشاره کنم به اهداف و فازهای طرح تحول نظام سلامت ترکیه اشاره کرده که مقایسه‌ای ابتدائی وجاهت طرح تحول ایران را زیر سوال می‌برد:

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

هرچند سخن گفتن سخت است و باید در بیان لوازم و جوانب مختلفی را بسنجی، اما گاهی اتفاقاتی می‌افتد که دگر سکوت روا نیست. در لابی‌ها و رایزنی‌های تدوین کتاب ارزش‌گذاری خدمات پزشکی بود که رئیس انجمن رادیولوژی از افزایش 300 الی 400 درصدی تعرفه برخی از خدمات اصلی رادیولوژی مانند سونوگرافی خبر داد به طوری که هزینه سونوگرافی از 18 به 70 هزار تومان افزایش پیدا کرد.

جالب است که در آن مصاحبه رئیس انجمن رادیولوژی اشاره می‌کند که این افزایش در مقابل افزایش تعرفه سایر خدمات چیزی نیست، و خود متخصصان زنان چند برابر از مردم دریافت می‌کرده‌اند (زیر میزی)! اخیرا نیز رئیس انجمن مامایی خبر از تحت پوشش قرار گرفتن خدماتی مانند سونوگرافی دادند. چه جالب!

به بهانه اینکه مطب‌ها دارند تعطیل می‌شوند و اینکه سایر خدمات پزشکی زیادی گرانند، افزایش چندین برابری تعرفه می‌دهند. بعد از آنکه مردم نمی‌توانند این پرداخت‌ها را انجام دهند و احتمالا دوباره سودشان کم شده، مثلا مردم به جای 10 بار سونوگرافی 2 بار انجام می‌دهند، این خدمت را تحت بیمه قرار می‌دهند. چه خوب هم تعرفه‌هایمان افزایش یافت هم اینکه به همان اندازه سونوگرافی انجام می‌دهیم.

ما در یک دور باطل افتاده‌ایم. هر انجمن و گروهی که قدرت لابی بیشتری داشته باشد، تعرفه‌هایش را بالا برده و یا می‌برد، سایر انجمن‌ها نیز به دنبال آن مطالبه می‌کنند و افزایش تعرفه می‌دهند به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کنند و مردم در نهایت متضرر خواهند شد. شاید کسی بپرسد که چرا نمایندگان محترم مجلس و وزرای بهداشت جلوی این امر را نمی‌گیرند. و در حالی که حقوق یک کارگر حداکثر 14 درصد افزایش داشته است و حق بیمه‌ها نیز به همین ترتیب افزایش چشم‌گیری نداشته‌اند چرا باید مردم و بیمه‌ها تحت فشار دیگران قرار گیرند. این سوالی است که من هم از آن‌ها دارم و در اینجا نمی‌خواهم قضاوت کنم.

دولت باید دست خود را بتکاند، انگ طرفداری از گروه‌های ذی نفوذ را به دور افکند و با قامتی راست در مقابل هرگونه زیاده خواهی بایستد. وزیر در نظام اسلامی، حامی مستضعفین و محرومین است. وزیر در نظام اسلامی پشتیبان کوخ نشیان و فقراست. وزیر در نظام اسلامی خادم ملت نه خادم ثروت است. ما به وزیر فعلی اعتماد داریم اما ایشان نیز اعتماد ما را لگد مال نکند. این آیه از قرآن را اول به خود خطاب داده بعد به وزرا و مسئولین:

قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى‏ (نساء، 4)

خبرهای مکمل:

http://www.salamatnews.com/news/150880/

www.salamatnews.com/news/157223/

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

درد دل آماری

باسمه تعالی

آمار چیز پیچیده‌ای نیست اما همیشه بر سر آن دعواست. در دولت قبل و این دولت همیشه آمارها هستند که در کنار مواضع سیاسی، و عملکردهای دولتمردان پررنگ و کم رنگ می‌شوند. آمار کارکردهای بسیاری دارد که ما از سخیف‌ترین آن بهره می‌بریم. می‌توان با شفاف‌سازی دست بسیاری از رانت خوارای‌ها را کوتاه کرد اما همیشه به بهانه‌های واهی از این امر کوتاهی می‌شود.

به ضرس قاطع ادعا می‌کنم که اگر این دولت به جای این طرح تحول، تمام همت خود را بر روی آمار و اطلاعات گذاشته بود، تمام این دستاوردهایی که دولت اعلام می‌کند تا حد زیادی قابل دستیابی بود. چرا ما (عموم مردم) نمی‌دانیم در سلامت به طور دقیق چقدر هزینه می‌شود؟ چرا نمی‌دانیم پزشکان متخصص چه میزان دریافتی دارند؟ چرا نمی‌دانیم هزینه‌های طرح تحول به کجا رفته و... چرا جای آمارهای ما در آمارنامه‌های بین المللی خالی است و یا مربوط به سال‌های گذشته است.

اگر به آمارهایی که به تازگی موسسه تحقیقات ملی سلامت منتشر کرده است مراجعه کنید باز بازی با آمار را مشاهده می‌کنید. دقیق نمی‌گویند که تا چه میزان پرداختی مردم کاهش یافته بلکه تنها پرداخت بر اساس بستری را اعلام می‌کنند. از میان صدها شاخص آماری به رضایت روی آورده‌اند که البته مهم است اما تنها شاخص نیست. جالب آن است که در بیمارستان‌های دولتی که تماما در اختیار دولت است نمونه‌گیری می‌کنند! وقتی تمام اطلاعات در اختیار شماست نمونه‌گیری معنا ندارد.

مدیران محترم و والامقام که جزو دلسوزان نظام هستند، به جای صرف وقت خود بر امور بی‌مورد، دست‌های صاحبان قدرت را کنار بزنند و به شفاف کردن بستر نظام سلامت اقدام کنند. پایه‌ی هر تحولی در هر نظامی اطلاعات است. اگر اطلاعات دقیق نداشته باشیم مانند انسانی می‌مانیم که با چشمان کور می‌خواهد فتح قله کند. مگر نه این است که دم از تحول می‌زنیم؟! مگر تحول کمتر از فتح قله است؟

جالب است بدانیم آمار نیز در کشور ما متولی دارد (مرکز آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه‌ها و همچنین موسسه ملی تحقیقات سلامت) اما عدم انتشار آمار یا دشمن آگاه دارد یا دوست نادان. یا کسانی که متولی تولید آمار و اطلاعات هستند نمی‌دانند باید چه تولید کنند که ناظر به نظام سلامت باشد و نه موارد ناچیز و بی اهمیت. و یا اینکه دشمنی‌هایی صورت می‌گیرد که مانع از تولید و یا انتشار آمار می‌شود. هیچ‌گاه نمی‌گویم دشمنان بر سر کارند چون ما به مسئولان اعتماد داریم.

کاش دولت و دولتمردان نترسند و صادقانه در دولت راست‌گویان، آمارهای غیر راهبردی را در اختیار عام مردم قرار دهند تا خبرگان با تحلیل و نقد دقیق بتوانند مسئولین را یاری نمایند.

حمید ایزدبخش 12/5/94

و السلام علی من اتبع الهدی.

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

مطلب زیر به قلم آقای دکتر نعمت‌الله فاضلی است که بازتاب آن در این وبلاگ به معنای تایید تمامی نکات بیان شده نیست اما مطالعه این نوشته خالی از لطف نخواهد بود.

پزشکی مدرن در ایران معاصر از زمان عباس میرزا آغاز شد. تا پیش از آن ، حکیمان که بنابه ادعا جامع علوم بودند اغلب کار طبابت را نیز انجام می‌دادند ورود تدریجی ایران به جهان مدرن همراه با آشنایی ایرانیان با پزشکی مدرن بود. در ابتدا مردم بویژه گروه‌های سنتی در برابر پزشکی مدرن مقاومت می‌کردند. به اعتقاد این گروه پزشکی مدرن نوعی مقاومت در برابر اراده الهی و حتی مداخله در آن بود، زیرا پزشکان مدرن سعی داشتند از مرگ انسان پیشگیری کنند و آن را به تعویق بیندازند و از آنجا که مرگ و حیات انسان دست خداوند است کسی نباید مانع از تحقق اراده الهی شود. از این رو عباس میرزا دستور داد کتابی بنویسند که نشان دهد پزشکی مدرن همان کاری را انجام می‌دهد که طب سنتی و حکما انجام می‌دادند. از آن پس بود که بتدریج ما با مفاهیم و مبانی و روش‌های پزشکی مدرن آشنا شدیم.

بتدریج با تحولات اجتماعی و فرهنگی، گفتمان پزشکی مدرن در ایران معاصر از مشروعیت و قدرت چشمگیری برخوردار شد. بدن و سلامتی اهمیت ویژه‌ای در بین مردم یافت و گفتمان پزشکی مدرن اهمیت پیدا کرد تا آنجا که نه تنها پادشاه و درباریان دارای پزشک مخصوص شدند بلکه همه مردم خود را نیازمند پزشک دانستند. ما امروز در لحظه خاصی از تاریخ گفتمان پزشکی در ایران هستیم دوره مقاومت در برابر پزشکی مدرن چندین دهه به‌طول انجامید، اما سرانجام توانست خود را به‌عنوان گفتمانی همگانی بر ذهن و ضمیر و زبان جامعه مسلط کند. تسلط گفتمان پزشکی بر جامعه با توسعه روز افزون و تحولات سیاسی و اجتماعی روز به‌روز بیشتر شد. از دوره پهلوی پزشکان به یکی از مهم ترین و پرقدرت‌ترین گروه‌های اجتماعی تبدیل شدند و نهاد پزشکی به‌عنوان یکی از عمومی‌ترین و ضروری‌ترین نهادهای اجتماعی جایگاه خود را در نظام مدیریت و حیات اجتماعی ایرانیان تثبیت کرد.
چند عامل موجب قدرت گرفتن روز افزون گفتمان پزشکی شد:

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

سوال بسیار کلیدی و مهمی که بسیاری از تحلیل‌گران و اهالی رسانه با آن مواجه می‌شوند، این نکته کلیدی است که تا چه میزان باید عموم مردم را از مسائل و مشکلات نظام اسلامی آگاه کرد. آیا اینکه هر چه در واقع هست در فضای رسانه‌ای و مجازی انعکاس داده شود امر صحیحی است و یا اینکه خود انعکاس امر واقع، واقعیت را نیز تغییر خواهد دارد. برای ملموس شدن مسئله اجازه دهید نمونه‌ای واقعی را ذکر کنم. در سال گذشته وزیر بهداشت مسئله استفاده کارخانجات لبنی از روغن پالم را مطرح کرد که این مسئله با پوشش رسانه‌ای گسترده، عموم مردم را تحت تاثیر گذاشت. حال باید به قضاوت نشست که آیا اطلاع عموم مردن از این امر صحیح بوده است و یا تنها افکار عمومی را مشوش کرده و مردم را سردرگم کرده است.

این امر به همین جا ختم نمی‌شود. زیرا ما هر از چندگاهی از اطبا و پزشکان محترم می‌شنویم که فلان ماده غذایی مضر و سرطان‌زاست و اتفاقا این کالاهای مضر کم هم نیستند و اگر کسی بخواهد واقعا به دستورات آن‌ها جامه عمل بپوشاند به نظر می‌رسد از زندگی ساقط خواهد شد. بنابراین به طور حتم نمی‌توان تمام واقعیت را به گوش عام رساند زیرا مردم را دچار سر درگمی خواهد کرد.

  • حمید ایزدبخش
  • ۰
  • ۰

باسمه تعالی

هفته گذشته خبر کشته شدن پزشک اردبیلی در خبرگزاری‌ها و وبسایت‌ها منشر شد. خبری که بسیاری را دل‌آزرده و رنجیده خاطر کرد. اما آیا خبر کشته شدن یک پزشک، عجیب است که عده‌ای را به ترس و وحشت در رابطه با امنیت شغلی پزشک انداخته است. مگر چه اتفاقی افتاده است که باید سریع به پرونده این قتل رسیده و حکم را اعلام نمود. مگر نه این است که بنابر آمار سال 92 به طور متوسط هر روز دو نفر کشته می‌شوند پس چرا اینقدر آشوب درست می‌کنید. چه شده است که رئیس نظام پزشکی دست به نامه شده، به اردبیل سفر می‌کند. چه شده که وزیر بهداشت نماینده برای پیگری تعیین می‌کند. آیا اگر یک مهندس کشته شود رئیس سازمان نظام مهندسی و وزیر صنعت چنین اقداماتی را انجام می‌دهند؟! در این رابطه نکات زیر حائز اهمیت است که امیدوارم مفید واقع شود:

اولا پزشکان مانند تمامی متخصصان کشور به حساب آمده و جایگاهی برتر و والاتر از ایشان ندارند که بخواهیم منزلت خاصی برای آن‌ها قائل شویم. هر ایرانی که در کشور کشته شود بسیار ناراحت‌کننده است حال چه کارگر باشد چه پزشک باشد یا مهندس. باید دستگاه محترم قضایی و نیروی انتظامی با تمامی این قشرهای مختلف اجتماعی یکسان برخورد کند.

ثانیا به سبب اینکه پزشکان محترم از انسجام خوبی برخوردار شده‌اند نباید به هیچ وجه دستگاه قضایی و نیروی انتظامی را در فشار قرار دهند. در حکومت اسلامی باید برخود دستگاه‌های حاکمیتی در نسبت با فقرا و ثروتمندان یکسان باشد. حال که پزشکان از شان و منزلت اجتماعی خوبی برخوردار هستند و منابع مالی و لابی‌های بسیار قدرتمندی در کشور در اختیار دارند نباید دستگاه قضایی را ملک شخصی خود تصور کنند و باید اجازه دهند دستگاه قضایی به عدل با این پرونده و تمام پرونده‌های دیگر برخورد کند.

ثالثا ای کاش سازمان نظام پزشکی به همین اندازه که به کشته شدن یک پزشک اهمیت می‌دهد نیم نگاهی نیز به بیمارانی می‌انداخت که با خطاهای و سهل‌انگاری‌های پزشکی با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند. کاش این اقتداری که دستگاه قضایی در مورد پرونده‌های غیر پزشکی دارد در مورد پرونده‌های پزشکی هم داشت و یک نظام صنفی به نام نظام پزشکی به امر قضاوت نمی‌پرداخت.

رابعا بیایید فرض کنیم جای قاتل و مقتول در این پرونده عوض می‌شد. آیا باز هم نظام پزشکی و برخی از مسئولین قضایی با این پرونده به این صورت برخورد می‌کردند. اگر یک پزشک به قتل مبادرت می‌کرد نمی‌دانم چه اتفاقی می‌افتاد شاید به اشتباه پزشکی ربط داده می‌شد! (این امر نافی عدالت‌خواهی و اقدامات شجاعانه دستگاه قضایی نیست بلکه همه دستگاه‌های کشور احتمال خطا و اشتباه در آن‌ها وجود دارد).

خامسا چه اتفاقی افتاده که نظام پزشکی از یک قتل این همه به دلهره آمده است. مگر چه شده که دست و پایتان را گم کرده‌اید. نکند می‌ترسید به سبب ظلمی که به مردم کرده‌اید، مردم علیه شما به خروش آیند. از ترس این خروش عمومی و پایان دادن به ظلمتان به دستگاه قضایی پناه می‌برید. امنیت شغلی برای تمام مشاغل باید ایجاد و حفظ شود، مخصوصا شغل پزشکی که با جان مردم سر و کار دارد. اما کاش کمی هم به فکر امنیت جانی مردم بودید. کاش نظام پزشکی کمی به وظیفه نظارتی خود عمل می‌کرد؛ وظیفی که به اشتباه به او سپرده شده است.

در نهایت از خداوند متعال برای این پزشک متوفی و همه متخصصان درگذشته که وجه همتشان خدمت به میهن اسلامی بوده است طلب مغفرت و رحمت می‌کنم.

حمید ابزدبخش 4 مرداد 94

والسلام علی من اتبع الهدی

  • حمید ایزدبخش